Ольга Кобылянська (1863–1942) — украин классикалык прозасынын улуу өкүлү, чыгыш европалык феминизмдин алгачкы үндөрүнүн бири. Анын чыгармалары аялдын руханий эркиндигин, жаратылыш менен адамдын ички дүйнөсүнүн байланыштарын, сүйүү менен эркиндиктин карама-каршылыгын чагылтат.

Ал Буковинада (азыркы Черновцы облусу) жашап, немис жана поляк маданияттарынын таасири астында өнүккөн. Бирок өмүрүнүн соңуна чейин улуттук тамырдан ажырабай, украин аялдарынын үнүн дүйнөгө угузган. Анын “Земля”, “Царівна”, “Valse mélancolique”, “Impromptu phantasie”, “Природа” аттуу чыгармалары адам менен жаратылыштын ортосундагы туюм, ички гармония, эркиндикке умтулуу сыяктуу темаларды терең психологиялык өңүттө ачат.

АҢГЕМЕ

Күн акырындап тоо артына жашынып, асманды кызгылт нур каптады. Жээк боюнда отурган жаш аял унчукпай табияттын жымжырт демин тыңшап турду. Күндүн акыркы шооласы анын жүзүнө тийип, эриндерине жылмаюу тартуулагансыды.

Айлананы коңгуроодой тунук аба чулгап, алыстан сууга кулап түшкөн суунун шыбыры угулат. Ар бир тамчы, ар бир шыбыр — бейпилдиктин үнү. Аял ушул тынчтыкта өзүн табат. Көптөн бери ушундай жымжыртты эңсеп келген.

«Табият мага баарын кечирет,— деп ойлоду ал,— адамдар кечирбесе да, бул тоо, бул суу, бул асман мени түшүнөт. Алар менен сүйлөшүүнүн зарылдыгы да жок: алар мени эбак угушкан».

Жай шамал чачын серпип, этегин жай жылдырды. Суу үстүндө ак куулар сүзүп өттү. Аял аларды көзү менен узатып, ичи жылып кетти:

— Канаттуу жандар... Алардын жүрөгү да эркиндикти туюп соготтур...

Ал шаардагы ызы-чууну, көралбастык менен көралбаган көздөрдү эстеди. Ал дүйнөдө баарынын өз мыйзамы бар болчу: кимдир бирөө бийиктеп, кимдир бирөө жыгылмайынча жашоо уланбайт. Ал эми бул жерде — жаратылыш койнунда — бийиктик менен төмөндүк бирдей, жарык менен көлөкө бири-бирин толуктайт.

«Мен да ушул жаратылыштын бир бөлүгүмүн,— деди ал ичинен,— мага да дем берип турган күч ушул. Мен кайда болсом да, бул абанын жыты, бул шамалдын сыры мени менен жашайт».

Жарык акырындап өчүп, асманга алгачкы жылдыздар чачырады. Көк асмандагы ар бир жылдыз — түбөлүктүн күбөсү. Аял аларды карап жылмайды. Ал эми ичинен мындай ой жаңырып турду: «Табият менен адамдын ортосунда — эч тоскоол жок. Адам да, суу да, тоо да — бир гана тынчтыкка умтулат».

Ошол мүнөттөрдө ал өзүн кайгыдан, коркуудан, адамдардын чечиминен бош сезди. Табият аны кучагына алып, жаратылыштын тилинде сүйлөдү. Ал тил — сөз эмес, бирок эң чыныгы тил эле.

Которгон Жыпар Табылды кызы

Эгер «РухЭш» сайтынын ишмердиги токтоп калбашын кааласаңыз, бизди колдоо үчүн төмөнкү банктык эсебибизге өз каалооңузга жараша акча которо аласыз... Мбанк + 996 558 08 08 60 жана Оптимабанк-4169585341612561.