Толук аты-жөнү: Ю Дафу (郁达夫) 1896–1945-ж. Кытайдагы романтикалык-экзистенциалдык адабиятынын чебери, кыска проза, эсселер, поэзиялар менен таанымал.

Ю Дафу — XX кылымдын башында Кытайда жаңы адабияттын өнүгүшүндө маанилүү роль ойногон жазуучулардын бири. Ал өз чыгармаларында жалгыздык, өзүмчүлдүк, ички абал, тоскоолдуктар жана адам менен коомдун кагылышы сыяктуу темаларды көтөргөн.

Ю Дафунун чыгармалары адатта кыска формадагы чакан аңгемелер, эссе, сезимдердин лабиринти — бирок анын кыска чыгармаларынын ар бири чоң философияны камтыйт. Анын “Чексиз түн” сыяктуу чыгармасында коомдук көзөмөл, жеке абийирдин салымы, ички эркиндикке умтулуу — бүгүн да актуалдуу. Ошондой эле Ю Дафунун стили — кандайдыр бир укуктук же саясый декларация эмес, таза адамдын ички дүйнөсүнө үндөө.

АҢГЕМЕ

Мен түндөсү көчөлөрдө жалгыз жүрдүм. Айлана караңгы, ар бир түнкү үн — жүрөгүмө терең ой салат. Эл уйкуда, бирок алардын уйкусунда да тынчтык жок. Көчө чырактары менен жылмаюу, бирок ошол жылмаюу — жалгыздыкка кошо келген өксүккө айланган.

Өмүрүмдүн эң караңгы мүнөттөрүндө ойлодум: адам жүрөгү өзүнөн тышкары дүйнөгө кандайча байланышат? Эл менен кошо жашоо — бул бир жакка түртүлгөн, бирок ар бир адам өзүнчө кагылышкан бир дүйнө. Жүрөгүмдөгү тынчтык, аларга жетпейт; алардын бактысы менин ачуумдан алыс.

Бир кезде эсиме келди — бала кезимде апам мага айтып калчу эле:

– Адам өзү менен чынчыл болгондо гана эркин болот.

Ошол сөз менин ички кыймылымдын багыты болду. Бирок чынчылдык — бул дүйнөдө эң кымбат, эң кыйын сыноо экенин түшүндүм.

Көчөдө басып жүргөн сайын өзүмдү ар бир кыймылым менен сынай бердим. Элге жардам бергим келет, бирок ал жардамга татыктуу эмес көрүнгөндө жүрөгүм ооруйт. Менин жалгыздыгым — бул коомдун ортосундагы чоң боштук.

Ошол түнү биринчи жолу ойлодум: адамдын чыныгы эркиндиги — ичинен башталат. Сырттагы бийлик, мыйзам, күч — алар эч нерсеге жеткире албайт. Чыныгы эркиндик — бул өз жан дүйнөң менен тынчтык табуу, ошол тынчтык аркылуу гана башкаларга да жарык чачуу.

Кийинки күндөрү мен коомдун көзөмөлүндө жүрдүм. Ар бир адам мени карап, ар бир кыймылым элдин көз кырында. Кээде алардын көздөрү мени түшүнбөйт, кээде коркутат. Бул менин ички дүйнөмдү оодарып, чындыгында ким экенимди эстей албадым.

Бир түнү мен көчөнүн четинде отуруп, эл үнүн угуп турдум. Алар эмне ойлойт болду экен? Ачууланат, коркот, үмүт кылат… Жүрөгүмдө бир терең өксүк пайда болду: чексиз түндө жалгызмын.

Ошондо ойлодум: чыныгы адамдык — бул башкаларга баш ийүү эмес, өз абийириңе баш ийүү экен. Коомдун кысымына туруштук берүү үчүн, мен алдыга чыктым, өзүмдүн чындыгымды жашырбайм дедим. Ким мени колдосо колдосун, ким каршы болсо каршы болсун — мен өз үнүмдү угузам.

Бул чечим мени жеңилдете тургандай сезилди. Бирок анын баасы да оор болду: кээде эл мени түшүнбөйт, кээде жалгыздыкта калганымды сезем. Бирок ошол тынчтык — менин чыныгы эркиндигим.

Түн өткөн сайын өзүмдү күчтүү сездим. Ар бир адамдын жашоосунда ушундай түн болот — чексиз, караңгы, бирок ошол түн аркылуу адам өзүнүн ички жарыгын табат. Мен да ошол жарыкты таптым: өзүмдү көрүп, өз үнүмдү уга баштадым.

Ошондон бери мен коомдо жүрүп, бирок өзүмдү эч качан саткан эмесмин. Ар бир күн — жаңы сынак, жаңы тандоо, жаңы эркиндик. Жашоо мени үйрөтүп жатат: абийирди сактоо — эң оор, бирок эң баалуу багыт.

Бул көркөм котормо Жаратман Интеллект (ChatGPT) менен биргелешкен эмгек...

Эгер «РухЭш» сайтынын ишмердиги токтоп калбашын кааласаңыз, бизди колдоо үчүн төмөнкү банктык эсебибизге өз каалооңузга жараша акча которо аласыз... Мбанк + 996 558 08 08 60 жана Оптимабанк-4169585341612561.